Xung huyết vùng mắt - Cần chú ý đến bệnh lý chuyên khoa thần kinh.

Trên thế giới, lĩnh vực can thiệp bệnh lý dị dạng mạch não đã được tiến hành từ cách đây 30 năm. Tại Hải Phòng, khoa Thần kinh bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp đã thực hiện phương pháp điều trị này từ năm 2015 và đem lại kết quả rất tốt. Một trong số kỹ thuật đó là: Thông trực tiếp động mạch cảnh xoang hang (Carotid-Cavernous Sinus Fistula – CCF).

Bệnh thông động mạch cảnh xoang hang chiếm tỷ lệ cao ở Việt Nam, do liên quan cơ chế sinh bệnh sau chấn thương do tai nạn giao thông hoặc tai nạn sinh hoạt (chiếm khoảng 75%). Khi dòng máu động mạch đổ vào thì áp lực trong xoang hang tăng lên, chảy ngược về phía tĩnh mạch mắt gây ứ trệ tuần hoàn của mắt và hốc mắt. Tùy từng mức độ áp lực trong xoang hang và thời gian mà có biểu hiện triệu chứng cấp tính hay tăng dần.

Biểu hiện, bệnh lý này gồm có 4 type:

   - Type A: Lỗ thông trực tiếp từ động mạch cảnh vào trong xoang hang.

   - Type B: Thông nối giãn tiếp từ các nhánh nhỏ màng cứng của động mạch cảnh trong vào trong xoang hang.

   - Type C: Thông nối giãn tiếp từ các nhánh nhỏ màng cứng của động mạch cảnh ngoài vào trong xoang hang.

   - Type D: Thông nối giãn tiếp từ các nhánh nhỏ màng cứng của động mạch cảnh trong và động mạch cảnh ngoài vào trong xoang hang.

Ngày nay, với sự phát triển của y học, điều trị can thiệp nội mạch là phương pháp được lựa chọn tốt nhất để điều trị bệnh lý này. Đây là phương pháp sử dụng bóng hoặc vòng xoắn kim loại dưới trợ giúp vi ống thông đưa đến chỗ luồng thông rồi bơm bóng hoặc thả vòng xoắn kim loại làm tắc luồng thông mà vẫn bảo tồn được động mạch cảnh trong. Có thể thả một hoặc nhiều bóng nếu luồng thông lớn. Với các trường hợp lỗ rách phức tạp, nếu không điều trị bảo tồn được động mạch cảnh trong, có thể tiến hành nút tắc mạch mang ở phía trên và dưới luồng thông, hoặc gây tắc qua đường tĩnh mạch. Thông thường, khi luồng thông đã được bít tắc hoàn toàn thì sẽ hết các triệu chứng lồi mắt, đỏ mắt, thị lực sẽ dần được hồi phục lại.

Ca lâm sàng đã được điều trị thành công bằng phương pháp can thiệp nội mạch:

Bệnh nhân thứ 1: nữ 67 tuổi. Địa chỉ: Thủy Nguyên, Hải Phòng.

Tiền sử: Liệt dây VI (P) (nhìn đôi 1 năm). Không có tiền sử chấn thương.

Lí do vào viện: Xung huyết 2 mắt.

Chẩn đoán sơ bộ: TD Dò động mạch cảnh xoang hang.

Bệnh sử: Khoảng 2 tháng gần đây bệnh nhân thấy căng tức, nhìn mờ, xung huyết 2 mắt tăng dần. Đã khám chuyên khoa mắt được chẩn đoán xuất huyết kết mạc, giãn tĩnh mạch kết mạc; đã điều trị không đỡ ==> Vào viện, khoa Thần kinh, bệnh viện HN Việt Tiệp.

Khám tại khoa Thần kinh: Bệnh nhân tỉnh, không liệt khu trú, giảm thị lực 2 mắt, Xung huyết kết mạc nhẹ, giãn tĩnh mạch kết mạc mắt 2 bên.

Hình 1: Hình ảnh bệnh nhân trước can thiệp (Hình ảnh đã được sự chấp thuận của bệnh nhân).

Xét nghiệm cần làm để chẩn đoán xác định: Chụp mạch số hóa xóa nền (DSA).

Hình 2: Luồng thông nối giãn tiếp từ các nhánh nhỏ màng cứng của động mạch cảnh trong và động mạch cảnh ngoài vào trong xoang hang bên phải.

Hình 3: Luồng thông nhỏ từ động mạch cảnh trong vào xoang hang bên trái.

Chẩn đoán xác định: Dò động mạch cảnh xoang hang.

Điều trị: Đưa ống thông vào động mạch cảnh ngoài bơm hạt vi cầu làm tắc các nguồn thông vào xoang hang hoặc đi đường tĩnh mạch cảnh, tĩnh mạch mắt thả coil gây tắc luồng thông có thể phải làm lần 2.

Biến chứng chiếm khoảng 7%. Bệnh có thể tiến triển nhanh trầm trọng gây cho bệnh nhân những biến chứng nặng như:

- Viêm loét giác mạc do hở mi.

- Tổn thương dây thần kinh thị giác gây teo thị thần kinh.

- Đặc biệt biến chứng nguy hiểm nhất là xuất huyết não gây liệt nửa người.

------

Bệnh nhân thứ 2: Bệnh nhân này thuộc tổn thương Type D, đây là type khó điều trị nhất trong 4 type tổn thương. Tuy nhiên, với việc làm chủ được kỹ thuật này, chúng tôi đã thực hiện thành công... Dưới đây là một số hình ảnh về bệnh nhân và kỹ thuật thực hiện.

Hình 4: Hình ảnh bệnh nhân trước can thiệp (Hình ảnh đã được sự chấp thuận của bệnh nhân).

Hình 5: Hình ảnh chụp mạch máu não (DSA) của bệnh nhân trước và sau can thiệp thành công.

Sau điều trị, bệnh nhân cải thiện thị lực rất tốt, sức khỏe phục hồi và đã xuất viện.

Hình 6: Hình ảnh bệnh nhân sau can thiệp (Hình ảnh đã được sự chấp thuận của bệnh nhân).

Hiện tại ở Hải Phòng, chỉ có Khoa Thần kinh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp thực hiện kỹ thuật này.

Khi bạn cần, vui lòng liên hệ với chúng tôi.

TS. BS. Phùng Đức Lâm và cs

Phó trưởng khoa Thần kinh

Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp.